Έχε το νού σου στο "κακό παιδί*"

    Έχε το νού σου στο "κακό παιδί*"

(ή πως διαβάζει τις ειδήσεις ένας συστημικός** θεραπευτής)

Της Θένης Αξιοτοπούλου

Είχα από πολύ νωρίς την ευκαιρία ως θεραπεύτρια, να συναντηθώ με «κακά παιδιά».

Η πρώτη μου επαγγελματική θεραπευτική εμπειρία ήταν με τέτοια «κακά παιδιά», που δεν ήταν υπάκουα, που δεν έκαναν ό,τι τους έλεγαν οι γονείς και οι δάσκαλοι τους, που αντιμιλούσαν, που φώναζαν και αμφισβητούσαν. Βέβαια όλο αυτό είχε και το κόστος του. Είχαν αφήσει την εφηβική τους ανεμελιά και είχαν μπεί στον θολό κόσμο των ναρκωτικών. Τα περισσότερα δε, είχαν την ενοχή ότι είναι πρόβλημα για τους γονείς τους.

Η δική μου εμπειρία από τις ομάδες εκείνες, άλλαζε πολύ τις αφηγήσεις των άλλων για τα παιδιά αυτά. Παιδιά συναισθηματικά, με ζεστασιά, με ταλέντα, «αγρίμια» που έκλαιγαν ο ένας στην αγκαλιά του άλλου, που όμως, από την άλλη, δεν άντεχαν αυτό που γινόταν στις οικογένεια και τον «κόσμο» τους και ήθελαν πάση θυσία μια αλλαγή. Δεν ήξεραν τον τρόπο, αλλά φώναζαν.
Κάποια ακούγονταν τελικά και τα πράγματα άλλαζαν για όλους και κάποια δεν ακούστηκαν ποτέ….

Συχνά στο τελείωμα της θεραπευτικής πορείας, συνέβαινε οι γονείς να ευχαριστούν τα παιδιά τους, που τους έδωσαν την ευκαιρία, έστω και με αυτόν τον επώδυνο τρόπο, να αλλάξουν κι εκείνοι.

Τα συστήματα έχουν την τάση να διατηρούν την σταθερότητά τους και την ισορροπία τους, πράγμα που οι συστημικοί θεωρητικοί και θεραπευτές, ονομάζουμε ομοιόσταση. Αυτό βοηθά τα συστήματα να επιβιώσουν, όμως κάποιες φορές δεν τα αφήνει να εξελιχθούν, μιας και τα κρατά κλειστά, αφήνοντας απ΄έξω την «νέα πληροφορία».

Έτσι λοιπόν αναπτύσσονται άλλες δυνάμεις, που «ταράζουν» την υπάρχουσα κατάσταση και καλούν είτε για την κατάργηση του συγκεκριμένου συστήματος, είτε για την αλλαγή του. (εντροπία)

Κι επειδή οι οικογένειες, όπως και οι κοινωνίες δεν είναι συστήματα που καταργούνται, συνήθως η εντροπία συμβαίνει, για να αλλάξουν.

Ας επιστρέψουμε στα «κακά παιδιά» λοιπόν…

Τι μπορεί να λένε;  Μα γιατί φωνάζουν και ποιους ενοχλούν;

Οι θεραπευτές ξέρουμε καλά ότι τα «κακά  παιδιά» στις οικογένειες, είναι οι σύμμαχοί μας. Είναι αυτά που φέρνουν στην επιφάνεια όσα χρειάζεται να διαχειριστούν όλοι, για να πάνε παρακάτω . Κι έτσι έχουμε μάθει να τα ακούμε και συχνά να «μεταφράζουμε» όσα λένε, για να τα ακούσουν και οι άλλοι.

Και τι είναι αυτό που μας εμποδίζει να ακούσουμε αυτά τα παιδιά;

Μοιάζει η ασφάλεια να είναι τόσο σημαντική,  που όταν ταράζεται,  κάνουμε τα πάντα για να την διατηρήσουμε. Έτσι λοιπόν συνήθως, τα βαφτίζουμε προβληματικά και μ΄ένα τρόπο, τα απομονώνουμε. Η αλήθεια είναι ότι συχνά ο τρόπος που επιλέγουν, είναι τρομακτικός για τους άλλους και η τάση είναι να πάρουν απόσταση από αυτό.

Όμως, όσο σημαντική είναι η ασφάλεια και η σταθερότητα, άλλο τόσο σημαντική είναι και η αλλαγή για ένα σύστημα.

Όταν ένα σύστημα δεν αλλάζει, ουσιαστικά γίνεται άκαμπτο και σιγά -σιγά «νεκρώνει».

Τα «κακά παιδιά» αναλαμβάνουν να δώσουν το φιλί της ζωής, καλώντας για βοήθεια.

Κάθε φορά λοιπόν μπαίνουν τα ίδια ερωτήματα. Θα τα ακούσουμε, έστω κι αν χρειαστεί να μετακινηθούμε και να ξεβολευτούμε ή  θα τα «αποκληρώσουμε»;

Θα επιλέξουμε την ακαμψία ή την εξέλιξη;

Κάθε ζωντανό σύστημα καλείται να απαντάει συχνά- πυκνά σε τέτοια ερωτήματα. Το σίγουρο είναι πάντως, ότι όπου υπάρχει καπνός, υπάρχει και φωτιά. Και όποιος φωνάζει, μάλλον έχει δει ή έχει μυρίσει τον καπνό.

Το ότι δεν μυρίζουμε ή δεν βλέπουμε τον καπνό, δεν εξασφαλίζει ότι δεν υπάρχει η φωτιά, ούτε ότι δεν θα καούμε από αυτήν.

*Όταν λέω «κακά παιδιά» αναφέρομαι στον ρόλο και όχι απαραίτητα στην ηλικία.

**Η συστημική προσέγγιση στην ψυχοθεραπεία βασίζεται στην βασική αρχή (που διέπει πολλές επιστήμες) οτι το άτομο αποτελεί μέρος ενός ευρύτερου συστήματος.

Οι σχέσεις, οι αλληλεπιδράσεις, οι κανόνες, οι αξίες και γενικότερα ο τρόπος λειτουργίας του συστήματος διαμορφώνεται απο τα μέρη που το αποτελούν και επιδρά σε αυτά. 

Έτσι λοιπόν το σύμπτωμα ενός ατόμου, είναι πιθανόν να αναδυκνύει την δυσλειτουργία της ευρύτερης οικογένειας και μέσα απο αυτό το πρίσμα γίνεται και η θεραπεύτική παρέμβαση.

Άγχος: πώς έρχεται και πώς φεύγει

Γράφει η Θένη Αξιοτοπούλου

Φράσεις όπως: «Έχω αργήσει και έχω αγχωθεί», «Είμαι αγχωμένος αυτήν την περίοδο», «Αγχώνομαι με τα οικονομικά», «Έχω διαβάσει για τις εξετάσεις, αλλά είναι και το άγχος που μπορεί να με επηρεάσει αρνητικά», «Τα νοσοκομεία με αγχώνουν», είναι φράσεις συχνές και γνώριμες σε όλους μας.

Μοιάζει λοιπόν το άγχος να υπάρχει στις ζωές όλων μας και να σχετίζεται με απλές καθημερινές λειτουργίες, αλλά και με πιο σημαντικές καταστάσεις. Ωστόσο, αν και γνώριμο, παραμένει απειλητικό.

Τι είναι το άγχος;

Το άγχος είναι ένα συναίσθημα, που όπως όλα τα συναισθήματα έχει κι αυτό, τον λόγο ύπαρξής του. Σχετίζεται κυρίως με καταστάσεις απειλής και πίεσης. Είναι λοιπόν η «απάντηση» του οργανισμού μας, σε μια κατάσταση που βιώνουμε.

Αν και έχουμε συνηθίσει να το συνδέουμε με κάτι αρνητικό, η αλήθεια είναι ότι σε φυσιολογικές συνθήκες μπορεί να λειτουργήσει βοηθητικά. Π.χ αγχώνομαι ότι θα χάσω το πλοίο, γιατί έχω αργήσει. Το άγχος αυτό μας βάζει σε μια εγρήγορση, οξύνει τις αισθήσεις μας και μας οργανώνει προς αυτόν το στόχο.

Πολλές φορές ακούμε την φράση «δημιουργικό άγχος», που επιβεβαιώνει τον ενισχυτικό ρόλο, που μπορεί να έχει αυτό το συναίσθημα, στα πράγματα που κάνουμε και μας αφορούν.

Είναι λοιπόν σημαντικό να δεχτούμε ότι το άγχος είναι ένα φυσιολογικό συναίσθημα, όπως και όλα τα συναισθήματα.

Πότε το άγχος είναι πρόβλημα;

Γιατί λοιπόν ενώ το άγχος είναι φυσιολογικό, ταλαιπωρεί τόσο συχνά και με τέτοια ένταση τόσους πολλούς ανθρώπους; Η αλήθεια είναι ότι πολλοί άνθρωποι δυσκολεύονται να διαχειριστούν το άγχος με αποτέλεσμα να επηρεάζεται σημαντικά η σωματική και ψυχική τους υγεία. Δυσκολίες στον ύπνο, στην διατροφή, μια σταθερή αίσθηση ανησυχίας κ.τ.λ.

Όπως είναι αυτονόητο, όταν κάποιος βιώνει με αυτό τον τρόπο το άγχος δεν μπορεί να το αντιμετωπίσει, ως ένα βοηθητικό συναίσθημα, αλλά ως ένα συναίσθημα που τον εμποδίζει.

Πώς φεύγει το άγχος;

Κι όμως ακόμα και σε αυτήν την περίπτωση το άγχος μπορεί να είναι ένα βοηθητικό συναίσθημα. Όταν το άγχος γίνεται τόσο έντονο, σημαίνει ότι βιώνουμε και αντίστοιχα έντονες καταστάσεις. Καταστάσεις πολύ απαιτητικές που ξεπερνάνε τις αντοχές μας. Το έντονο άγχος έρχεται να δηλώσει αυτή ακριβώς την αναντιστοιχία. Ανάμεσα σε αυτό που αντέχουμε και σε αυτό που κάνουμε ή καλούμαστε να κάνουμε τελικά.

Επίσης κάτι που μας δυσκολεύει να διαχειριστούμε το έντονο άγχος είναι όταν δεν μπορούμε να το συνδέσουμε με κάποια αιτία. Όταν δηλαδή δεν υπάρχει κάποιος προφανής λόγος που είμαστε τόσο αγχωμένοι. Και σε αυτήν την περίπτωση, το άγχος μας καλεί να αναρωτηθούμε τι να συμβαίνει και να δώσουμε χώρο σε κομμάτια του εαυτού μας που μπορεί να έχουμε παραμελήσει.

Με λίγα λόγια το άγχος λειτουργεί σαν ένας θερμοστάτης. Έρχεται για να μας δείξει μέχρι που αντέχουμε. Αν το άγχος είναι έντονο, είναι σημαντικό να αναλογιστούμε τι είναι αυτό που μας επιβαρύνει και μας κάνει να ξεπερνάμε τα όρια μας.

Οι περισσότεροι έχουμε την τάση να εξαφανίσουμε με κάποιο τρόπο το άγχος, έτσι όμως εξαφανίζουμε και κάποια κομμάτια του εαυτού μας, που εκφράζονται μέσα από αυτό το άγχος. Το ότι κάτι δεν μας είναι απολύτως ορατό και κατανοητό, δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει. Υπάρχει. Και το άγχος μπορεί να αποτελεί μια ένδειξή του.

Το άγχος λοιπόν έχει λόγο που έρχεται. Όταν η ένταση του είναι μεγάλη, είναι σημαντικό να το διαχειριστούμε γιατί μπορεί να είναι ένα αρκετά βασανιστικό συναίσθημα. Ο τρόπος για να φύγει, είναι να αλλάξουμε την κατάσταση που το προκαλεί. Αν αυτό δεν γίνει, το άγχος σαν καλός θερμοστάτης θα έρχεται να μας υπενθυμίζει, ότι δεν αντέχουμε άλλο… και κινδυνεύουμε να καούμε.

To άρθρο δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά εδώ

Me, myself and I (βιωματικό σεμινάριο)

Me, myself and I

βιωματικό σεμινάριο

Ένα «εγωιστικό» βίωμα ή

αλλιώς, ένα εσωτερικό ταξίδι…

σε όλα όσα μπορούν να μας κάνουν να εστιάσουμε στον εαυτό μας και να τον φροντίσουμε

αλλά και σε όσα «εξωτερικά» (σχέσεις, επιθυμίες, στόχοι) μας καλούν να τους αφεθούμε

Το σεμινάριο θα διεξαχθεί μέσω βιωματικών ασκήσεων και άλλων μέσων, όπως η ζωγραφική και το παιχνίδι

Πότε: Παρασκευή 20/06/14 (18:00-21:00)

Που: Αθανασίου Διάκου 1^Α, Αγία Παρασκευή

Κόστος: 20 ευρώ (+φπα)

Συντονισμός ομάδας: Θένη Αξιοτοπούλου

                                     Οικογενειακή σύμβουλος-Ψυχοθεραπεύτρια

Επικοινωνία: 210 6085417/www.family-therapy.gr  

                                         https://www.facebook.com/45LeptaKaiKati

Δηλώσεις συμμετοχής εως 18/06 (θα τηρηθεί σειρά προτεραιότητας)

Απώλεια και πένθος

Η απώλεια και το πένθος, θα έλεγε κανείς, ότι είναι δύο συνυφασμένες έννοιες, δηλαδή μετά από μια απώλεια ακολουθεί μια περίοδος πένθους. Είναι όμως έτσι, για όλους τους ανθρώπους;  Μήπως, ενώ οι απώλειες είναι μέρος της ζωής μας, το πένθος μας φοβίζει και συχνά το αποφεύγουμε;

Ας ξεκινήσουμε ορίζοντας κάπως, την έννοια της απώλειας. Από πολύ νωρίς οι περισσότεροι άνθρωποι καλούμαστε, να κλείσουμε κύκλους και να αποχαιρετίσουμε καταστάσεις, ανθρώπους, συνήθειες κ.τ.λ.
Για παράδειγμα, όταν ένα παιδί φεύγει από το πατρικό του σπίτι, κλείνει έναν κύκλο, καλείται να αποχαιρετίσει το σπίτι, τους γονείς του, αλλά κυρίως μια ολόκληρη φάση ζωής. Η απώλεια λοιπόν δεν συνδέεται αποκλειστικά με «άσχημα γεγονότα», αλλά και με επιλογές επιθυμητές και αναγκαίες στην πορεία της ζωής μας. Το γεγονός ότι κάποιες απώλειες είναι αποτέλεσμα επιλογών μας, δεν αφαιρεί τον πόνο του αποχωρισμού, ωστόσο μάλλον είναι πιο εύκολο να τον διαχειριστούμε, όντας πιο προετοιμασμένοι.
Τι γίνεται όμως με τις απώλειες που δεν έχουμε επιλέξει και έρχονται βίαια στην ζωή μας;
Όπως, μια ξαφνική απόλυση, ένας χωρισμός που δεν περιμέναμε, μια σοβαρή ασθένεια, ένας θάνατος αγαπημένου μας ανθρώπου.
Πως μπορούμε να διαχειριστούμε «βαριά» γεγονότα σαν αυτά;
Το πιο σημαντικό είναι να επιτρέψουμε στον εαυτό μας να πενθήσει. Πολλές φορές οι άνθρωποι γύρω μας έχουν την τάση να μας «προστατεύουν» από δύσκολα συναισθήματα, γι΄αυτό και συχνά ακούμε σε καταστάσεις σαν αυτές, φράσεις όπως: «έλα μην σε παίρνει από κάτω», «να είσαι δυνατός», «μην κλαίς, δεν γυρίζει πίσω, κοίτα μπροστά». Ωστόσο, ο μόνος τρόπος να προχωρήσουμε, μετά από μια απώλεια, είναι να δώσουμε χώρο σε όλα αυτά τα δυσάρεστα και πολλές βορές δυσβάσταχτα συναισθήματα.
Οι περισσότεροι άνθρωποι αναρωτιούνται: «Για πόσο θα πονάω;» Η αλήθεια είναι ότι ο χρόνος δεν είναι ίδιος για όλους, ωστόσο το πένθος κάνει μια «διαδρομή» αρκετά κοινή για τους περισσότερους ανθρώπους. Θα λέγαμε ότι κάθε άνθρωπος που πενθεί περνά από τις παρακάτω φάσεις:
1^η φάση: Σοκ-άρνηση
Είναι η φάση, που το άτομο έρχεται αντιμέτωπο με το γεγονός. Υπάρχει μούδιασμα και συναισθηματική ουδετερότητα. Σε αυτήν την φάση πολλοί δίνουν έμφαση στα διαδικαστικά: (κλείνουν εκκρεμότητες στην δουλειά, μαζεύουν τα πράγματα από το σπίτι μετά από έναν χωρισμό, κανονίζουν τις λεπτομέρειες της κηδείας κ.τ.λ. ). Μοιάζει λίγο σαν να βρίσκουν έναν τρόπο, να προστατευτούν από τον μεγάλο πόνο.
2^η φάση: Συνειδητοποίηση
Σε αυτή την φάση το άτομο, συνειδητοποιεί, ότι η απώλεια είναι γεγονός. Αυτό φέρνει μια σειρά από έντονα συναισθήματα: πόνος, θλίψη, θυμός, ενοχές, απόγνωση. Σίγουρα είναι η πιο επίπονη φάση, ωστόσο απολύτως φυσιολογική και αναγκαία. Είναι σημαντικό σε αυτή την φάση το άτομο να έχει την δυνατότητα, να βιώσει τα συναισθήματα αυτά, αλλά και να τα εκφράσει και να τα μοιραστεί με τους κοντινούς του ανθρώπους.
3^η φάση: Αποδοχή
Σε αυτήν την φάση η ένταση των συναισθημάτων υποχωρεί, χωρίς να σημαίνει ότι αυτά εξαφανίζονται. Η απώλεια παίρνει την θέση της στη ζωή μας και μαθαίνουμε να διαχειριζόμαστε τις συνέπειές της.
Αυτές τις φάσεις, όπως είπαμε τις περνούν, οι περισσότεροι άνθρωποι, ωστόσο κάποιοι μπορεί να «κολλήσουν» σε κάποια από τις 2 πρώτες και αυτό επιβραδύνει πάρα πολύ την ανακούφιση, που προφανώς είναι αναγκαία, μετά από μια σημαντική απώλεια. Το πένθος είναι από τις πιο δυσάρεστες εμπειρίες στην ζωή του καθενός. Αν όμως έχουμε έναν τρόπο να το αντιμετωπίσουμε, αυτός είναι να το βιώσουμε. Όσο αποφεύγουμε το πένθος, τόσο το κρατάμε ισχυρό μέσα μας, στερώντας από τον εαυτό μας την δυνατότητα να το ξεπεράσει και να πάει παρακάτω.
«Η ζωή συνεχίζεται» λέει η ρήση κι έτσι είναι. Η ζωή έχει την δυνατότητα να συνεχίζεται, ακόμα και μετά από δύσκολες απώλειες… κι αυτό είναι μόνο, ένα μικρό κομμάτι της μαγείας της.

Θένη Αξιοτοπούλου

Το άρθρο δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά εδώ , στο Doctoranytime blog

Είχα ένα σκύλο, που τον έλεγαν κατάθλιψη

Στη χειρότερη περίπτωση, η κατάθλιψη μπορεί να είναι μια τρομακτική, εξουθενωτική κατάσταση. Εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο βιώνουν την κατάθλιψη, ενώ πολλοί από αυτούς φοβούνται να μιλήσουν για το πρόβλημά τους και δεν ξέρουν πού να στραφούν για βοήθεια. Ωστόσο, η κατάθλιψη μπορεί σε μεγάλο βαθμό να προληφθεί και να θεραπευθεί. Σε συνεργασία με τον οργανισμό WHO για την Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας, ο συγγραφέας και εικονογράφος Matthew Johnstone αφηγείται μια ιστορία για την καταπολέμηση του «μαύρου σκύλου της κατάθλιψης».


Καντε κλικ εδω, να δειτε το βίντεο

Κρίσεις πανικού: Τι μου λέει ο εαυτός μου τόσο δυνατά;

Ενα άρθρο για τις κρίσεις πανικού δημοσιευμένο απο το blog του Doctor Anytime.
Το βρίσκετε εδώ

Κρίσεις πανικού

"Το δέντρο που έδινε" του Σελ Σιλβερστάϊν

Μια φορά και έναν καιρό ήταν μια μηλιά...και αγαπούσε ένα αγοράκι. Κάθε μέρα το αγοράκι πήγαινε και μάζευε τα φύλλα της και τα έπλεκε στεφάνι και έπαιζε τον βασιλιά του δάσους...Σκαρφάλωνε στον κορμό της κι έκανε κούνια στα κλαδιά της, κι έτρωγε μήλα, παίζανε και κρυφτό κι όταν το αγόρι κουραζόταν αποκοιμόταν στον ίσκιο της.

Και το αγόρι αγαπούσε την μηλιά πάρα πολύ κι η μηλιά ήταν ευτυχισμένη....

Μα πέρασαν τα χρόνια και το αγόρι μεγάλωσε και πολλές φορές η μηλιά έμενε μοναχή...Τότε μια μέρα το αγόρι πήγε στην μηλιά κι η μηλιά του είπε..."Έλα αγόρι να σκαρφαλώσεις στον κορμό μου και να κάνεις κούνια στα κλαδιά μου..."..."Είμαι μεγάλος για να σκαρφαλώνω και να παίζω" είπε το αγόρι. "Θέλω να αγοράσω πράγματα να καλοπεράσω, θέλω λεφτά…μπορείς να μου δώσεις λεφτά;"..."Λυπάμαι μα δεν έχω λεφτά" είπε η μηλιά, "Έχω μονάχα φύλλα και μήλα. Πάρε τα μήλα μου, και πούλησε τα στην πόλη έτσι θα έχεις λεφτά και θα σαι ευτυχισμένο"...και έτσι έγινε...και η μηλιά ήταν ευτυχισμένη.

Μα το αγόρι έκανε πολύ καιρό να ξαναφανεί και η μηλιά ήταν λυπημένη...Ώσπου μια μέρα το αγόρι ξαναγύρισε..."Έλα να παίξουμε όπως παλιά και να σαι ευτυχισμένο", είπε η μηλιά. "Δεν έχω καιρό για παιχνίδια", είπε το αγόρι, "Θέλω ένα σπίτι, να μου δίνει ζεστασιά, μπορείς να μου δώσεις ένα σπίτι;"..."Μπορείς να κόψεις τα κλαδιά μου και να χτίσεις ένα σπίτι και τότε θα είσαι ευτυχισμένος", είπε η μηλιά....και έτσι το αγόρι έκοψε τα κλαδιά της και πήγε να χτίσει το σπίτι του...και η μηλιά ήταν ευτυχισμένη.

Mα το αγόρι έκανε πολύ καιρό να ξαναφανεί.... Κι όταν γύρισε πάλι δεν μπορούσε να παίξει με την μηλιά, γιατί ήταν γέρος, και ζήτησε από την μηλιά μια βάρκα γιατί ήθελε να ταξιδέψει…"Κόψε τον κορμό μου και φτιάξε μια βάρκα", είπε η μηλιά, "για να σαι ευτυχισμένο"...και έτσι έγινε...Και η μηλιά ήταν ευτυχισμένη, μα όχι πραγματικά.

Και ύστερα από πολύ καιρό το αγόρι ξαναγύρισε..."Λυπάμαι αγόρι μα δεν μου απόμεινε τίποτα πια να σου δώσω, δεν είμαι πια παρά ένα γέρικο κούτσουρο", είπε η μηλιά. "Δεν θέλω και πολλά τώρα πια, μονάχα ένα ήσυχο μέρος να ξαποστάσω", είπε το αγόρι που τώρα πια είχε γίνει παππούς. "Τότε, ένα γέρικο κούτσουρο είναι ότι πρέπει για να ξαποστάσεις, έλα αγόρι, κάτσε, κάτσε και ξεκουράσου"...και έτσι έγινε...και η μηλιά ήταν ευτυχισμένη!

Κι εδώ μπορείτε να δείτε ένα ενδιαφέρον animation με αυτήν ιστορία