Ευτυχία: Πιο σημαντική η ελευθερία από τα λεφτά

Η προσωπική ανεξαρτησία και η ελευθερία είναι πιο σημαντικές για την ευτυχία ενός ατόμου απ’ ό,τι η οικονομική ευμάρεια, σύμφωνα με μία νέα μελέτη.
Επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο της Βικτώρια, στο Γουέλινγκτον της Νέας Ζηλανδίας, ανέλυσαν τα ευρήματα τριών διεθνών μελετών, στις οποίες είχαν συμμετάσχει περισσότεροι από 420.000 εθελοντές από 63 χώρες.
Όπως διαπίστωσαν, τα χρήματα μπορούν μεν να οδηγήσουν στην αυτονομία, αλλά λίγο επηρεάζουν το αίσθημα ευεξίας και την ευτυχία που νιώθουμε.
Στις μελέτες είχαν εφαρμοστεί τρία διαφορετικά ψυχολογικά τεστ:
* Το Ερωτηματολόγιο Γενικής Υγείας (GHQ), το οποίο αξιολογεί την ψυχική δυσφορία όσον αφορά το άγχος, την αϋπνία, τα κοινωνικά προβλήματα, την σοβαρή κατάθλιψη και τα σωματικά συμπτώματα της ψυχικής καταπόνησης (όπως οι ανεξήγητοι πονοκέφαλοι και ο πόνος στο στομάχι).
* Η Κλίμακα Άγχους Σπίλμπεργκ (SAI), η οποίο αξιολογεί πόσο αγχωμένος νιώθει κανείς μια δεδομένη στιγμή.
* Η Κλίμακα Εξάντλησης Μάσλαχ (MBI), που αναζητά την συναισθηματική εξάντληση, την αποπροσωποποίηση και η έλλειψη αισθήματος προσωπικής επίτευξης.
Η ανάλυση των στοιχείων αποκάλυψε ότι «οι κοινωνικές αξίες της ελευθερίας και της αυτονομίας αποτελούν τον καλύτερο προάγγελο ευεξίας και ευτυχίας», σημειώνουν οι ψυχολόγοι δρες Ρόναλντ Φίσερ και Νταϊάνα Μπερ στην «Επιθεώρηση Προσωπικότητας & Κοινωνικής Ψυχολογίας» (JPSP).
Αντιθέτως, «δίχως τις αξίες αυτές, όσος κι αν ήταν ο πλούτος, τα αισθήματα ευεξίας και ευτυχίας εξαφανίζονταν»।

Πηγή: Τα Νέα

Εφηβοι σε φάση νευρικής κρίσης

Ενας στους τρεις εφήβους που ζητάει ιατρική φροντίδα αντιμετωπίζει πρόβλημα με την εικόνα του, το οποίο μερικές φορές τον οδηγεί σε αδιέξοδα. Ενας στους δέκα ταλανίζεται από κατάθλιψη, άγχος και φοβίες, χωρίς ευτυχώς για τους περισσότερους να παίρνουν τα προβλήματα αυτά παθολογικό χαρακτήρα.
Τα οργισμένα νιάτα εξαρτώνται από το Ιντερνετ κι αυτό μειώνει τις επιδόσεις τους. Ενας στους τρεις αντιμετωπίζει μαθησιακές δυσκολίες, τις οποίες σ' ένα ποσοστό επιτείνει και η υπερβολική χρήση του Διαδικτύου.
Οι 7 στους 10 εφήβους είναι εκτεθειμένοι σε σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, αφού μόλις το 30% χρησιμοποιεί προφυλακτικό κατά τη σεξουαλική επαφή.
Ενα στα δύο κορίτσια μέχρι 19 ετών έχει εκτεθεί στον ιό των κονδυλωμάτων HPV, με το 23% να είναι θετικές σε υψηλού κινδύνου τύπους του ιού.
Το «πορτρέτο» αυτό των ελλήνων εφήβων σκιαγραφείται μέσα από τις συχνές επισκέψεις, τα τελευταία τέσσερα χρόνια, περίπου 14.000 νέων στη Μονάδα Εφηβικής Υγείας (ΜΕΥ) της Β' Παιδιατρικής Κλινικής του νοσοκομείου «Αγλαΐα Κυριακού». Οι 2.800 απ' αυτούς πραγματοποίησαν περισσότερες από μία επισκέψεις, ενώ το 20% προσέρχεται χωρίς συνοδεία.
Το 18% των παιδιών αντιμετώπιζε αυξημένο σωματικό βάρος, 6% διατροφικές διαταραχές (ανορεξία ή βουλιμία) και το 8% ενδοκρινολογικά προβλήματα ανάπτυξης. Περίπου 20 παιδιά με διαταραχές πρόσληψης τροφής χρειάστηκαν νοσηλεία και μερικά χρειάστηκε να διακόψουν για κάποιο διάστημα το σχολείο τους.
Πάνω από το 10% ζήτησε βοήθεια για ψυχοκοινωνικά προβλήματα, όπως κατάθλιψη, άγχος, διαχείριση επιθετικότητας, οικογενειακή δυσλειτουργία, φοβίες. Ομως η επίσημη κατάθλιψη με όλα τα διαγνωστικά χαρακτηριστικά αφορά λιγότερο από 5% των εφήβων. Καταγράφηκαν επίσης και ακραίες, επικίνδυνες συμπεριφορές, π.χ. αυτοτραυματισμοί.
Επίσης ένας στους τρεις προσήλθε γιατί αντιμετώπιζε μαθησιακές δυσκολίες, για πρόληψη γενικά προσήλθε το 6%, για γυναικολογικά προβλήματα (διαταραχές εμμήνου ρύσης, λοιμώξεις γεννητικού συστήματος 5%), υπερβολική χρήση του Διαδικτύου (4%), δερματολογικά προβλήματα (ακμή κ.ά. 3%), άλλες αιτίες προσέλευσης (ιατρικά θέματα, αναπτυξιακές διαταραχές 9%) και θέματα εφηβείας και σεξουαλικής αγωγής 1%. Διαπιστώθηκαν και εγκυμοσύνες, με το μικρότερο κορίτσι να είναι 14 ετών.
Το γεγονός ότι μόλις το 1% των παιδιών έθεσε θέματα σεξουαλικής αγωγής, φαίνεται να επιβεβαιώνει τα αποτελέσματα σχετικών ερευνών, μεταξύ των οποίων και πρόσφατη έρευνα της μονάδας εφηβικής υγείας για τις πηγές ενημέρωσης στον τομέα αυτό: Γονείς 22%, φίλοι 21%, σχολείο 18, 2% και στη συνέχεια το Διαδίκτυο, τα αδέλφια, η τηλεόραση, τα περιοδικά και τα βιβλία.
Αλλη μια πρόσφατη έρευνα της ίδιας μονάδας της Β' Παιδιατρικής Κλινικής δείχνει ότι 70% των εφήβων στην Ελλάδα είναι εκτεθειμένοι σε σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα. Οπως διαπιστώθηκε μόνο το 30% των εφήβων χρησιμοποιεί προφυλακτικό σε όλη τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής και μόνο το 50% σε κάθε σεξουαλική επαφή!
Οι επιστήμονες της μονάδας διαπίστωσαν ότι το 23% των εφήβων κοριτσιών είναι θετικές σε υψηλού κινδύνου HPV, τον ιό των κονδυλωμάτων και το 54% έχουν εκτεθεί στον ιό. Πρόσφατη έρευνα της μονάδας εφηβικής υγείας που δημοσιεύτηκε στο εξωτερικό, δείχνει ότι 16% των ελλήνων εφήβων έχει ξεκινήσει σεξουαλική δραστηριότητα στην ηλικία των 15 ετών (τριπλάσιος σε σχέση με τα κορίτσια ο αριθμός των αγοριών), και ακόμη 19,5% έχει ήδη έναν σεξουαλικό πειραματισμό, χωρίς να υπάρχει πλήρης σεξουαλική επαφή.
Πολλές μελέτες αποδεικνύουν ότι η πρώιμη έναρξη της σεξουαλικής ζωής των εφήβων οδηγεί σε σχολική αποτυχία, πολλούς σεξουαλικούς συντρόφους, μη ασφαλή σεξουαλική δραστηριότητα, βίαιη σεξουαλική συμπεριφορά και άλλες συμπεριφορές υψηλού κινδύνου (χρήση καπνού, αλκοόλ, επικίνδυνη οδική συμπεριφορά κ.λπ.).
Σύμφωνα με μελέτη της ΜΕΥ, από τους σεξουαλικά δραστήριους εφήβους 10% δεν χρησιμοποιούσαν καμία αντισυλληπτική μέθοδο, 39% χρησιμοποιούσαν αναξιόπιστες μεθόδους ρυθμού ή απόσυρσης, 51% χρησιμοποιούσαν το προφυλακτικό και 5% το χάπι.
Η επιστημονική υπεύθυνη της μονάδας, παιδίατρος Αρτεμις Τσίτσικα, επισημαίνει ότι ο έφηβος επειδή δεν έχει αναπτύξει την υποθετική σκέψη είναι προσκολλημένος στο παρόν, με αποτέλεσμα να αντιλαμβάνεται με δυσκολία τις μελλοντικές συνέπειες των πράξεών του.
Σύμφωνα με μια ακόμη έρευνα της μονάδας εφηβικής υγείας του Νοσοκομείου Παίδων σε 529 εφήβους της Αττικής, σχεδόν οι 2 στους 10 ανέφεραν ότι χρησιμοποιούσαν ιστοσελίδες πορνογραφικικού περιεχομένου.
Από τους έλληνες εφήβους που παρουσιάζουν συμπεριφορά εξάρτησης από το Διαδίκτυο το 94,3% είναι αγόρια. Αρκετά απ' αυτά παρουσίασαν σημαντική πτώση της σχολικής επίδοσης και μείωση των δραστηριοτήτων τους και των χόμπι τους. Σε πολλές οικογένειες παρατηρείται δυσλειτουργία και έλλειψη επικοινωνίας ή αδυναμία τήρησης ορίων. Σε πολλούς εφήβους καταγράφηκαν συναισθηματικές διαταραχές, άγχος, καταθλιπτικό συναίσθημα και διάσπαση προσοχής, ενώ δεν έλειψαν και τα σωματικά συμπτώματα, όπως διαταραχές ύπνου, διατροφικές παρεκτροπές, έλλειψη φυσικής δραστηριότητας, πονοκέφαλοι και ξηρότητα οφθαλμών.
Τα συνηθέστερα αίτια θανάτου για το 2008 στην Ελλάδα σε εφήβους 15-19 ετών, σύμφωνα με την ΕΛΛ. ΣΤΑΤ., είναι κατά σειρά συχνότητας τα ατυχήματα -ακούσιες κακώσεις, τα κακοήθη νεοπλάσματα, συμπεριλαμβανομένων των αιματολογικών, τα νοσήματα του νευρικού συστήματος, οι συγγενείς ανωμαλίες και ακολουθούν οι αυτοκτονίες, οι ανθρωποκτονίες, τα αναπνευστικά και τα πεπτικά νοσήματα.
Οι έφηβοι διψάνε για ενημέρωση, γιατί είναι το αντίδοτο στα αυξημένα προβλήματα που αντιμετωπίζουν। Αλλά δεν έχουν ωριμάσει νευροβιολογικά, ώστε να αναλύουν σε βάθος το πλήθος των πληροφοριών που δέχονται. Χρέος των «μεγάλων» είναι να τους προστατεύσουν κυρίως σε θεσμικό επίπεδο, γιατί οι αυτόκλητοι σωτήρες περισσεύουν.

ΕΡΕΥΝΑ ΤΟΥ «ΑΓΛΑΪΑ ΚΥΡΙΑΚΟΥ»

"Ο δρόμος των δακρύων" του Χόρχε Μπουκάϊ

Ένα απόσπασμα από το πρώτο κεφάλαιο του βιβλίου…
"Θα σας διηγηθώ μια ιστορία που λένε ότι είναι αληθινή.Προφανώς, συνέβη κάπου στην Αφρική.
Έξι μεταλλωρύχοι εργάζονται σε μια πολύ βαθιά σήραγγα και βγάζουν ορυκτά από τα έγκατα της γης. Ξαφνικά, μια κατολίσθηση φράζει την έξοδο της σήραγγας και τους απομονώνει από τον έξω κόσμο. Μόλις γίνεται αυτό, με μια γρήγορη ματιά, χωρίς να πουν λέξη, εκτιμούν την κατάσταση. Είναι όλοι τους πολύ έμπειροι και καταλαβαίνουν αμέσως πως το μεγάλο πρόβλημα θα είναι το οξυγόνο. Αν κάνουν ό,τι πρέπει, τους μένουν τρεις, το πολύ τρεισήμισι ώρες αέρα.Ο κόσμος απέξω ξέρει πως είναι εκεί εγκλωβισμένοι, μια τέτοια κατολίσθηση όμως σημαίνει ότι θα πρέπει να ανοίξουν τη σήραγγα από την αρχή για να κατέβουν να τους βρουν. Θα προφτάσουν πριν τους τελειώσει ο αέρας;Οι έμπειροι μεταλλωρύχοι αποφασίζουν πως πρέπει να εξοικονομήσουν όσο γίνεται περισσότερο οξυγόνο.Συμφωνούν να κάνουν την ελάχιστη δυνατή σωματική δαπάνη. Σβήνουν τις λάμπες που κρατούν και ξαπλώνουν στο πάτωμα χωρίς να μιλάνε.Βουβοί λόγω της κατάστασης και ακίνητοι μέσα στο σκοτάδι, είναι δύσκολο να υπολογίσουν το πέρασμα του χρόνου. Συμπτωματικά, ένας μόνο έχει ρολόι. Σ’ αυτόν λοιπόν απευθύνονται όλες οι ερωτήσεις: Πόση ώρα πέρασε; Πόση απομένει; Και τώρα;Ο χρόνος αρχίζει να μακραίνει, τα δύο λεπτά τους φαίνονται μία ώρα. Η απελπισία πριν από κάθε απάντηση κάνει ακόμη μεγαλύτερη την ένταση που νιώθουν. Ο επικεφαλής των μεταλλωρύχων συνειδητοποιεί πως αν συνεχίσουν έτσι, η αγωνία θα τους κάνει να αναπνέουν πιο γρήγορα κι αυτό μπορεί να τους σκοτώσει. Διατάζει, λοιπόν, εκείνον που έχει το ρολόι να ελέγχει, εκείνος μόνο, το πέρασμα της ώρας. Κανένας πλέον δεν θα κάνει ερωτήσεις, θα τους ενημερώνει εκείνος κάθε μισή ώρα. Αυτός, εκτελώντας τη διαταγή, παρακολουθεί το ρολόι του. Και μόλις περνάει η πρώτη μισή ώρα, λέει «πέρασε μισή ώρα». Ένα μουρμουρητό ακούγεται… Η αγωνία τους πλανιέται στον αέρα.Ο κάτοχος του ρολογιού καταλαβαίνει πως, όσο περνάει η ώρα, θα είναι όλο και πιο φοβερό να τους ανακοινώνει ότι πλησιάζει το τελευταίο λεπτό. Χωρίς να το συζητήσει με κανέναν, αποφασίζει πως δεν τους αξίζει να βασανίζονται μέχρι να πεθάνουν. Έτσι, την επόμενη φορά που τους ανακοινώνει τη μισή ώρα, έχουν στην πραγματικότητα περάσει 45 λεπτά. Δεν υπάρχει τρόπος να καταλάβουν τη διαφορά, κι έτσι δεν αμφιβάλλει κανείς.Αφού βλέπει ότι πέτυχε το τέχνασμα, την τρίτη ενημέρωση την κάνει μία ώρα μετά. Τους λέει: «πέρασε άλλη μισή ώρα…» Και οι πέντε πείθονται ότι έχουν περάσει παγιδευμένοι, συνολικά, μιάμιση ώρα, και σκέφτονται μάλιστα πόσο μακρύς τους φαίνεται ο χρόνος. Έτσι συνεχίζει αυτός με το ρολόι, κάθε μία ολόκληρη ώρα να τους ενημερώνει πως έχει περάσει μόνο μισή.Στο μεταξύ, η ομάδα που επιχειρεί το έργο της διάσωσης ξέρει σε ποιον θάλαμο έχουν παγιδευτεί, και ξέρουν, επίσης, ότι θα είναι πολύ δύσκολο να φτάσουν εκεί πριν περάσουν τουλάχιστον τέσσερις ώρες.Φτάνουν, τελικά, μετά από τεσσερισήμισι ώρες. Το πιθανότερο είναι να βρουν τους έξι μεταλλωρύχους νεκρούς.Βρίσκουν ζωντανούς τους πέντε.Ένας πέθανε από ασφυξία… Εκείνος που είχε το ρολόι.
Να τι δύναμη έχουν οι πεποιθήσεις στη ζωή μας.Να τι μπορούν να μας κάνουν οι εξαρτήσεις μας.
Κάθε φορά που κατασκευάζουμε τη βεβαιότητα ότι κάτι ανεπανόρθωτα καταστρεπτικό θα μας συμβεί —κι ας μην ξέρουμε πώς (ή και ξέροντάς το)—, αυτό που στην ουσία κάνουμε είναι ότι προκαλούμε, πάμε γυρεύοντας, βοηθάμε και σίγουρα δεν κάνουμε το παραμικρό για να μη μας συμβεί στ’ αλήθεια κάτι (έστω και λίγο) από το κακό που είχαμε προβλέψει.
Παρεμπιπτόντως, (όπως στην ιστορία), ο μηχανισμός λειτουργεί και αντίστροφα:Όταν νομίζουμε, ή μάλλον έχουμε την πεποίθηση, ότι με κάποιον τρόπο μπορούμε να πάμε μπροστά, οι πιθανότητες να προχωρήσουμε πολλαπλασιάζονται.
Είναι φανερό πως αν η ομάδα διάσωσης είχε κάνει 12 ώρες να φτάσει, δεν θα μπορούσαν ούτε να διανοηθούν ότι θα έβρισκαν ζωντανούς τους μεταλλωρύχους. Δεν λέω πως από μόνη της η θετική στάση είναι ικανή να αποτρέψει το μοιραίο ή να αποφύγει μια τραγωδία. Αυτό που λέω είναι ότι, οι πεποιθήσεις αυτο-υποτίμησης καθορίζουν χωρίς αμφιβολία τον τρόπο που ο καθένας μας αντιμετωπίζει τις δυσκολίες."

Οι τυφλοί «βλέπουν» εντοπίζοντας τον ήχο

Τα πεδία του εγκεφάλου που ενεργοποιούνται όταν οι τυφλοί χρησιμοποιούν την ηχώ των αντικειμένων για να «βλέπουν» το περιβάλλον τους, όπως ακριβώς και οι νυχτερίδες, εντοπίστηκαν από επιστήμονες του Καναδά.
Η μελέτη έδειξε ότι σημεία του εγκεφάλου που ενεργοποιούνται κατά την όραση ενεργοποιούνται και κατά τη λεγόμενη «όραση μέσω του προσώπου» των τυφλών. Η βρετανική οργάνωση Δράση για τους Τυφλούς Ανθρώπους ανακοίνωσε ότι περαιτέρω έρευνα θα βελτίωνε τον τρόπο που η τεχνική διδάσκεται.
Οι νυχτερίδες και τα δελφίνια προκαλούν ήχους από αντικείμενα του περιβάλλοντός τους και στη συνέχεια, ακούγοντας την ηχώ τους μπορούν και «βλέπουν» τον κόσμο γύρω τους. Ορισμένοι τυφλοί άνθρωποι αυτο-εκπαιδεύονται έτσι ώστε να χρησιμοποιούν την ίδια ακριβώς τεχνική για να ανακαλύπτουν το περιβάλλον τους ή να παίζουν αθλήματα.
Η ικανότητα αυτή ονομάζεται «όραση μέσω του προσώπου», γιατί οι τυφλοί αναφέρουν ότι μοιάζει λίγο με την αίσθηση της αφής πάνω στο πρόσωπο.
Οι ερευνητές μελέτησαν δύο ασθενείς που χρησιμοποιούν την τεχνική αυτή καθημερινά. Ηχογράφησαν τους ήχους που δημιουργούνται τοποθετώντας μικρόφωνα στα αυτιά τους και κατέγραψαν τις αντιδράσεις του εγκεφάλου τους με λειτουργικό μαγνητικό τοπογράφο.
Οι επιστήμονες εντόπισαν δραστηριότητα στον οπτικό φλοιό. Κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι οι τυφλοί που χρησιμοποιούν την τεχνική, λειτουργούν με έναν τρόπο εκπληκτικά παρόμοιο με την όραση.
"Αυτό υπονοεί ότι περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με την οπτική παίζουν σημαντικό ρόλο στην «όραση μέσω προσώπου» των τυφλών ανθρώπων", δήλωσε ο καθηγητής Λορ Θάλερ, του Πανεπιστημίου του Δυτικού Οντάριο.

Η µακροζωία και το µυστικό της Ικαρίας

Χαµένο στοίχηµα είναιη µακροζωία για τους Ελληνες που ζουν στα αστικά κέντρα. Το «θαύµα» της Ικαρίας – το ελληνικό νησί έχει αναγνωριστεί διεθνώς ως πηγή ζωής, δεδοµένου ότι οι κάτοικοί του ζουν ώς ταβαθιά γεράµατα – αποτελεί για τους επιστήµονες απόδειξη ότι η µακροβιότητα δεν κρύβεται µόνο στο DNA, αλλά και στο χαλαρό καιυγιεινό lifestyle.

∆ύο µελέτες που υπογράφονται από την Α’ Καρδιολογική Κλινική του Πανεπιστηµίου Αθηνών και δηµοσιεύθ ηκαν πρόσφατα στηνεπιστηµο νική επιθεώρηση «Cardiology Research and Practice» φέρνουν στο φως τα µυστικά της µακροζωίας। Η οικογενειακή θαλπωρή, η συντροφικότητα, η φυσική δραστηριότητα, η µεσογειακή διατροφή και οι χαλαροί ρυθµοί είναι τα συστατικά της «συνταγής» που χαρίζει υγεία στους Ικαριώτες।

Κάνοντας λοιπόν ένα βήµα παραπέρα, οι επιστήµονες υπογραµµίζουν πως η απουσία των παραγόντων αυτών στις µεγαλουπόλεις αποτελεί επιβαρυντικό παράγοντα για την υγεία των κατοίκων τους। Το 13% των κατοίκων της Ικαρίας που συµµετείχαν στη µελέτη είχε κλείσει 80 χρόνια ζωής. Από αυτούς το 1,6% των αντρών και το 1,1% των γυναικών είχαν πατήσει τα 90. Σηµειωτέον ότι το προσδόκιµο ζωής στη χώρα µας έχει πιάσει «ταβάνι» στα 79,87έτη ζωής, ενώ το ποσοστό του πληθυσµού άνω των 80ετών δεν ξεπερνά το 5%. «Εάν οι Αθηναίοι ακολουθούσαν τον τρόπο ζωής των Ικαριωτών, είναι βέβαιο ότιθα κέρδιζαν χρόνια ζωής, δεν είµαστε ωστόσο σε θέση να απαντήσουµε πόσα», λέει στα «ΝΕΑ» ο επικεφαλής της έρευναςκαθηγητής Καρδιολογίας του Πανεπιστηµίου Αθηνών και διευθυντής της Α’ Πανεπιστηµιακής Καρδιολογικής Κλινικής στο Ιπποκράτειο Νοσοκοµείο Χριστόδουλος Στεφανάδης.

Οι Ικαριώτες έχουν καταφέρει να µετατρέψουν ακόµη και την οικονοµική λιτότητα σε «µπόνους» για την υγεία τους। Το 50% των γηραιότερων κατοίκων δήλωσε ότι εισπράττει πολύ χαµηλό εισόδηµα, το οποίο δεν µπορεί να καλύψει τις ετήσιες βασικές ανάγκες τους. Το εύρηµα αυτό αποτελεί ερευνητικό παράδοξο, δεδοµένου ότι το προσδόκιµο ζωής είναι στενά συνδεδεµένο µε το βιοτικό επίπεδο, αλλά και τις δαπάνες υγείας. Και παρ’ όλο που οι κάτοικοι του νησιού δήλωσαν στους ερευνητές ότι αισθάνονται ξεχασµένοι από το κράτος,προσθέτοντας ότι «ζουν απότύχη», ο κ.Στεφανάδης εξηγεί ότι «το µοντέλο της Ικαρίας δείχνει ότι η ιατρική προσφέρει µεν παράταση ζωής, αλλά όχι και ποιότητα». Με µια δεύτερη ανάγνωση φαίνεται ότι οι ισχυροί οικογενειακοί δεσµοί στο νησί καλύπτουν το οικονοµικό «κενό» – το σύνηθες στο νησί του Ανατολικού Αιγαίου είναι οι γιαγιάδες και οι παππούδες να µένουν µαζί µε τα εγγόνια τους, τα παιδιά και τους συγγενείς τους σε µικρά αλλά ιδιόκτητα σπίτια.

Πάντως, αυτό που φαίνεταινα εξέπληξε τους επιστήµονες ήταν η απουσία στρες। Ο κ. Στεφανάδης, ο οποίος κατάγεται από την Ικαρία, παραδέχεται ότι οιδείκτες του ρολογιού δεν απασχολούν τους κατοίκους του νησιού. Φέρνει ως παράδειγµα µια ιστορία που εκτυλίχτηκεπριν από µερικά χρόνια – όταν φαρµακοποιός από µεγάλη πόλη της Ελλάδας µετακόµισε στην Ικαρία, ανοίγοντας φαρµακείο. Για αρκετές εβδοµάδες έµεινε πιστός στα ωράρια των καταστηµάτων, όµως κανένας πελάτης δεν πάτησε. «∆εν είναι οκνηροί. Εχουν µάθει να ακολουθούν το βιολογικό τους ρολόι και οι πελάτες, όπως και οι τουρίστες, προσαρµόζονται στους ρυθµούς τους»λέει ο κ. Στεφανάδης.

Στην υπόλοιπη Ελλάδα ωστόσο, η εικόνα είναι εντελώς διαφορετική. Οπως προκύπτει από πρόσφατη έρευνα του Οικονοµικού Πανεπιστηµίου Αθηνών, επτά στους δέκα Ελληνες δηλώνουν ότι η οικονοµική κρίση έχει αυξήσει την εργασιακή ανασφάλεια που νιώθουν. Επιπλέον, παρά το γεγονός ότι η ιδιοκτησία ακινήτου είναι ο κανόνας στη χώρα µας(το 73,2% του πληθυσµού έχει δικό του σπίτι), περισσότεροι απότους µισούς παραδέχονται ότι βιώνουν έντονο άγχος εξαιτίαςτης δόσης του δανείου και των ανεξόφλητων λογαριασµών (όπως είναι οι πιστωτικές κάρτες). Ενδειξη απουσίας άγχους στο «νησί της ζωής» είναι καιτο γεγονός ότι οι Ικαριώτες δεν χάνουν τον ύπνο τους: το 84%των ανδρών άνω των80 ετών καιτο 67% των συνοµήλικων τους γυναικών ξαπλώνουν κάθε µεσηµέρι, αναζωογονώντας έτσι τον οργανισµό τους.

Ο µεσηµεριανός ύπνος

Παλαιότερη έρευνα που υπογράφει ο καθηγητής Επιδηµιολογίας στο Πανεπιστήµιο του Χάρβαρντ ∆ηµήτριος Τριχόπουλος έδειξε ότι όσοι επιτρέπουν στον εαυτό τους το δώρο του µεσηµεριανού ύπνου έχουν 37% λιγότερες πιθανότητες να προδοθούν από την καρδιά τους, πιθανόν γιατί µε τον τρόπο αυτό µειώνουν τα επίπεδα του στρες। Αυτά όµως συµβαίνουν µόνο στην Ικαρία, καθώς επιδηµιολογικές µελέτες δείχνουν ότι το 14% των Ελλήνων υποφέρει από τον εφιάλτη της αϋπνίας

Το ψάρι είναι το αντίδοτο στην κατάθλιψη
ΣΕΙΡΑ ΕΡΕΥΝΩΝ δείχνειότι η συχνότητα της κατάθλιψης αυξάνεται µε ταχρόνια। Γιαπαράδειγµα, στην Κύπρο και κυρίως στον πληθυσµό τηςτρίτης ηλικίας το 25% των αντρών και το 35% των γυναικών εµφανίζουν έντονασυµπτώµατα κατάθλιψης (έρευνα Medis)। Στην Ικαρία όµως το χαµόγελο δεν φαίνεται να σβήνει από τα πρόσωπα των κατοίκων, αφούστην κλίµακα της κατάθλιψης µεανώτατο όριο το 15 οι άνδρες είχαν σκορ 3,1 και οι γυναίκες 4,9. Αντίδοτοστην κατάθλιψη,όπως προκύπτειαπό ταίδια στοιχεία, φαίνεται ότιείναι η κοινωνικότητα και η συντροφικότητα ανάµεσα στους κατοίκους – τρόπος ζωής που περιγράφει εµπειρικά ο κ.Στεφανάδης αλλάαποτυπώνεται και ως ερευνητικό συµπέρασµα στη σχετική µελέτη. Οι επιστήµονες έκανανένα βήµα παραπέρα εστιάζοντας σταπιάτα των Ικαριωτών. Εκεί, εκτός από το κοινό πλέον µυστικόυγείας, που δεν είναι άλλο απότη µεσογειακή διατροφή, εντόπισαν ότι οι µακροβιότεροι της χώρας καταναλώνουν σηµαντικές ποσότητες ψαριού. Πιο συγκεκριµένα,το 32% των κατοίκων της Ικαρίας άνω των65 ετών καταναλώνειψάρι έωςκαι πέντε φορές τηνεβδοµάδα, ενώ το 50% µία µεδύο φορές. Οιερευνητές ύστερα από σχετικές αναλύσεις διαπίστωσαν ότι οι λάτρεις της σαρδέλας, του γαλέου και της τσιπούρας έχουν 66% λιγότερεςπιθανότητες να εµφανίσουν συµπτώµατα κατάθλιψης σε σχέση µε εκείνους που αποφεύγουν τοψάρι. «Εχει παρατηρηθεί ότιη κατανάλωση ψαριού δραέµµεσα και σε κάποιο βαθµό στην πρόληψη της κατάθλιψης. Το πρώτο θύµατου στρες είναιτο καρδιαγγειακό σύστηµα, τοοποίο ωφελείται σηµαντικά απότα θρεπτικάσυστατικά των ψαριών,ενώ παράλληλαφαίνεται ότι µειώνονται τα επίπεδα φλεγµονωδών παραγόντων. Γενικότερα φαίνεται ότι η κατανάλωση ψαριού έχει επίδραση σε εκείνους τους µηχανισµούς καταστολής της κατάθλιψης»,εξηγεί στα«ΝΕΑ» η δρ. ΧριστίναΧρυσοχόου, καρδιολόγος στηνΑ’ Καρδιολογική Κλινική τουΠανεπιστηµίουΑθηνών στο Ιπποκράτειο. Αντίδοτο στην θλίψηκαι την παραίτηση φαίνεταινα είναι για την τρίτη ηλικία και ησωµατική δραστηριότητα. Τι κι ανοι Ικαριώτες έχουν κλείσει ακόµη και τα 90, καθηµερινά βρίσκουν τηδύναµη να σκαλίσουντον κήποτους καινα αφιερώσουν χρόνο στην καθαριότητα του σπιτιού τους. Μάλιστα, το 3,3% των ανδρών και το 4,1% των γυναικών έχουν απαρνηθεί τησύνταξη καισυνεχίζουν να εργάζονται σε οικογενειακές επιχειρήσεις. Αντίθετα, οι περισσότεροι εργαζόµενοι και κυρίως τα στελέχη επιχειρήσεων µένουν καθηλωµένοι στις καρέκλες τους. Σύµφωνα µε έρευνα, το 55% των πολιτών δηλώνειπως δεν ασκείταικαθόλου ήγυµνάζεται ελάχιστα, ενώ επτά στους δέκα παραδέχονται ότι µετακινούνται µε το αυτοκίνητο ή τηµηχανή ακόµη και για να πάνε ώς το περίπτερο.

Στο κλαµπ των µπλε ζωνών η Ικαρία
Η µακροζωία µπορεί να έχει και γενετική βάση σύµφωνα µε τους επιστήµονες που ερευνούν το DNA Η ΙΚΑΡΙΑ ανήκει επισήµωςστο κλαµπ των µπλε ζωνών µακροβιότητας και (δυστυχώς για τους υπόλοιπους) τα µέλη του είναι µόλις πέντε: η Σαρδηνία, η Οκινάουα της Ιαπωνίας, η Λόµα Λίντα της Καλιφόρνιας, η Χερσόνησος Νικόγια της Κόστα Ρίκα µαζί µε την Ικαρία απαρτίζουν τη λίστα των ευλογηµένων περιοχών στον παγκόσµιο χάρτη. Σε αυτές τις γωνιές του κόσµου το ποσοστό των κατοίκων άνω των 90 ετών είναι πολύ υψηλότερο σε σχέση µε τον µέσο όρο του δυτικού κόσµου. Αυτός είναι και ο λόγος που το ερευνητικό ενδιαφέρον παραµένει αµείωτο, αφού, όπως υπογραµµίζει ο κ. Στεφανάδης, η µακροζωία είναι απώτερος στόχος της ιατρικής. Προσθέτει ακόµη πως το επόµενο ερευνητικό βήµα είναι να µπει στο µικροσκόπιο τοDNA των κατοίκων της Ικαρίας, καθώς ισχυρίζεται ότι πιθανότατα η µακροζωία έχει και γενετική βάση, ενώ το ενδιαφέρον των επιδηµιολόγων ενισχύεται και από το γεγονός ότι τους δίνεται η δυνατότητα να µελετήσουν ένα «κλειστό περιβάλλον». Σε κάθε περίπτωση, οι επιστήµονες έχουν συµφωνήσει ότι παράγοντες όπως η οικογενειακή και η κοινωνική συνοχή, η απουσία του καπνίσµατος, η πλούσια σε φυτικές ίνες διατροφή, η µέτρια κατανάλωση αλκοόλ (κυρίως κρασί) και η σωµατική δραστηριότητα ενώνουν τους µακροβιότερους του πλανήτη.

Η αιώνια αγάπη στα ζευγάρια είναι βιολογικά πιθανή

Όλοι θυμόμαστε τα έντονα συναισθήματα που προκαλεί ένας νέος έρωτας στην αρχή μιας σχέσης। Παρά λοιπόν τις φήμες που θέλουν τον έρωτα να φθίνει με τα χρόνια, μια νέα μελέτη έρχεται να δικαιώσει τα ζευγάρια που υποστηρίζουν ακριβώς το αντίθετο, ότι δηλαδή ο έρωτας υπάρχει ακόμη και μετά από πολλά χρόνια γάμου.

Οι ερευνητές της μελέτης που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Social Cognitive and Affective Neuroscience διαπιστώνουν ότι οι νευρολογικές αντιδράσεις του εγκεφάλου των πρόσφατα ερωτοχτυπημένων είναι παρόμοιες με αυτές των «ώριμων» ζευγαριών। Η μελέτη αρχικά κατέγραψε τα αισθήματα εκείνων που ξεκίναγαν μια σχέση। Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι αυτά τα άτομα όταν κοιτούσαν μια φωτογραφία του αγαπημένου τους η περιοχή του εγκεφάλου τους ελέγχει την έκκριση ντοπαμίνης (νευροδιαβιβαστής ντοπαμίνης) εμφάνιζε έντονη δραστηριότητα।

Η συγκεκριμένη περιοχή του εγκεφάλου σχετίζεται με την κατανάλωση φαγητού, αλκοόλ αλλά και με τις επιθυμίες μας. Ο Άρθουρ Άρον, νευροεπιστημόνας ειδικός σε κοινωνικά θέματα από το Παν/μίο Στόνυ Μπρουκ, εξέτασε στη συνέχεια 17 άτομα που είχαν μακροχρόνιες σχέσεις και δήλωναν ερωτευμένοι όπως στην αρχή. Με τη βοήθεια μαγνητικού τομογράφου διαπίστωσε ότι όταν αυτοί οι άνθρωποι κοιτούσαν φωτογραφίες των αγαπημένων τους η ντοπαμίνη του εγκεφάλου τους εμφάνιζε την ίδια ακριβώς δραστηριότητα που εμφάνιζε η ντοπαμίνη στον εγκέφαλο των πρόσφατα ερωτευμένων. Μάλιστα όσο πιο ερωτευμένοι ένιωθαν στη σχέση τους τόσο πιο έντονη ήταν η δραστηριότητα της ντοπαμίνης. Οι επιστήμονες καταλήγουν ότι τελικά η ‘αιώνια αγάπη’ είναι πιθανή. Διαπίστωση που ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο στην κατανόηση των συναισθημάτων και φυσικά του εγκεφάλου.

«Έξω καρδιά»... το κλειδί της ευτυχίας

Οι άνθρωποι που ανακαλούν τις όμορφες αναμνήσεις και όχι τις άσχημες στιγμές από το παρελθόν τους, είναι περισσότερο ευτυχισμένοι στη ζωή τους, σε σχέση με εκείνους που είναι εσωστρεφείς και επικεντρώνουν στις δυσκολίες της ζωής τους, σύμφωνα με μια νέα έρευνα Αμερικανών ψυχολόγων. Το συμπέρασμα είναι ότι από τη στάση και τη νοοτροπία μας απέναντι στη ζωή και όχι τόσο από τις εμπειρίες ή την τύχη μας, εξαρτάται η ευτυχία μας.
Οι ερευνητές του πολιτειακού πανεπιστημίου του Σαν Φρανσίσκο, με επικεφαλής τον καθηγητή Ψυχολογίας Ράιαν Χάουελ, που δημοσίευσαν τη σχετική μελέτη στο περιοδικό Personality and Individual Differences («Προσωπικότητα και Ατομικές Διαφορές»), σύμφωνα με τη βρετανική Telegraph, μελέτησαν τις περιπτώσεις 750 εθελοντών, συσχετίζοντας τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας καθενός με το επίπεδο ευτυχίας του.Η έρευνα έδειξε ότι οι εξωστρεφείς άνθρωποι είναι αυτοί που μπορούν καλύτερα από όλους να ξεχάσουν το άσχημο παρελθόν και θυμούνται συνήθως τις καλές στιγμές, συνεπώς έχουν μια εσωτερική προδιάθεση να αντλούν ικανοποίηση από τη ζωή τους. Το αντίθετο συμβαίνει με τους εσωστρεφείς νευρωτικούς.Η μελέτη κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τελικά η στάση ζωής και η νοοτροπία κάθε ατόμου παίζει μεγαλύτερο ρόλο για το υποκειμενικό αίσθημα ευτυχίας του, ακόμα και από τις ίδιες τις αντικειμενικές εμπειρίες του ή την τύχη του. Με άλλα λόγια, επιβεβαιώνεται ότι αν κανείς τείνει να βλέπει τα πράγματα με «φωτεινό» τρόπο, η ζωή του ομορφαίνει, ενώ αν συνεχώς γκρινιάζει και εστιάζει στη «σκοτεινή» πλευρά, η ζωή του γίνεται ακόμα πιο μίζερη. Μάλιστα, σύμφωνα με τους ερευνητές, αρκεί να αλλάξει κανείς μερικά μόνο στοιχεία της προσωπικότητάς του, προκειμένου να βελτιώσει σημαντικά το επίπεδο ικανοποίησης και ευτυχίας στην καθημερινότητά του.Η έρευνα, ακόμα, επιβεβαίωσε πόσο σημαντική είναι η «χρονική προοπτική» ενός ανθρώπου, ένας όρος που καθιερώθηκε από τον ψυχολόγο Φίλιπ Ζιμπάρντο του πανεπιστημίου Στάνφορντ και δείχνει ότι, αν ένας άνθρωπος είναι εσωτερικά προσανατολισμένος στο παρελθόν, στο παρόν ή στο μέλλον και με ποια ψυχική-νοητική διάθεση (θετική ή αρνητική), «ντύνει» κάθε μια από τις τρεις χρονικές καταστάσεις.Έτσι, διαπιστώθηκε ότι σε πιο πλεονεκτική θέση βρίσκονται οι άκρως εξωστρεφείς άνθρωποι που είναι πιο ευτυχισμένοι, επειδή έχουν συνήθως μια θετική και νοσταλγική άποψη για το παρελθόν και γενικά κάνουν λιγότερες αρνητικές σκέψεις, ούτε μετανιώνουν για όσα έκαναν ή τους συνέβησαν.
Οι Αμερικανοί ψυχολόγοι συστήνουν στους ανθρώπους να εστιάζουν περισσότερο και να ανακαλούν με νοσταλγία τις ευτυχισμένες αναμνήσεις τους ή να «ξαναδιαβάζουν» τα περασμένα συμβάντα της ζωής τους μέσα από ένα θετικό «φίλτρο», ώστε να μειώνουν την χρόνια και συχνά τραυματική επίδραση των αρνητικών γεγονότων πάνω τους, κάτι που συμβαίνει κατά κόρο στους νευρωτικούς, οι οποίοι καθίστανται «δέσμιοι» του παρελθόντος τους.
(Πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ)