Ίρβιν Γιάλομ: "Η ψυχοθεραπεία είναι πρόβα για την πραγματική ζωή"

-Ποιοί είναι οι συνηθέστεροι λόγοι που παρακινούν έναν άνθρωπο να ζητήσει την βοήθεια ενός ψυχοθεραπευτή;
Μπορεί να είναι πολλοί λόγοι. Για παράδειγμα η επιθυμία για αλλαγή, μεγάλη στεναχώρια, ανησυχία, απελπισία, φοβίες, προβλήματα στις σχέσεις του, αλλά και υπαρξιακά προβλήματα, όπως ο φόβος του θανάτου, η απουσία βαθύτερου νοήματος στη ζωή, αίσθημα εγκατάλειψης, και δυνατότητα να χτίσει κάποιος τη ζωή του ελεύθερα.

-Θα μπορούσατε να περιγράψετε τη σχέση που αναπτυσσεται ανάμεσα στον ψυχοθεραπευτή και τον ασθενή; Πρόκειται για μία σχέση εξάρτησης και εξουσίας;
Προτιμώ να πιστεύω ότι πρόκειται για μία γνήσια ανθρώπινη σχέση που δίνει στον ασθενή τη δυνατότητα να εξερευνήσει τον εαυτό του (της) να τον εξετάσει, να μάθει να συναναστρέφεται με τους αλλους πιό στενά και πιό ουσιαστικά, να μάθει να εμπιστεύεται και να μοιράζεται πράγματα που πριν ήταν αδιανόητο να μοιρασθεί.

-Πιστεύετε ότι η ψυχοθεραπεία έχει τη δυνατότητα να αναλύσει το αίσθημα της αγάπης ή του έρωτα;
Υπάρχουν πολλά και διαφορετικά είδη αγάπης. Θεωρώ ότι η υψηλότερη μορφή είναι η αγάπη και η φροντίδα για την ύπαρξη και την ανάπτυξη του άλλου και σε αυτή την περίπτωση η ψυχοθερεπεία έχει πολύ καλά αποτελέσματα. Αλλες περιπτώσεις αγάπης όπως ο κεραυνοβόλος έρωτας στηρίζονται σε ψευδαισθήσεις και χρειάζονται συγκεκριμένη εξέταση. Για τις περιπτώσεις αυτού του είδους μιλώ στο βιβλίο μου «Ο Δήμιος του Ερωτα».

-Υπάρχει περίπτωση να δημιουργηθεί ερωτικό συναίσθημα ανάμεσα στον ψυχοθεραπευτή και τον ασθενή του; Ποιά είναι η ενδεδειγμένη συμπεριφορά σε μία τέτοια κατάσταση;
Στην ψυχοθεραπεία που γίνεται με σωστό τρόπο αναπύσσεται ένα είδος αγάπης ανάμεσα στον ασθενή και τον θεραπευτή. Περιλαμβάνει την έννοια τους ενδιαφέροντος και της φροντίδας του ενός για τον άλλον και είναι ένα συναίσθημα που αναπτύσσεται αμφίδρομα. Ομως το συναίσθημα αυτό δεν περιλαμβάνει την σεξουαλική έλξη, η οποία όταν συμβεί να δημιουργηθεί σηματοδοτεί και το τέλος της θεραπείας διότι αποβαίνει καταστροφική.

-Πολλές ανακαλύψεις που άλλαξαν την ιστορία και την εξέλιξη της ανθρωπότητας έγιναν από ανθρώπους οι οποίοι σκεφτόταν με διαφορετικό τρόπο από την πλειοψηφία. Υπάρχει περίπτωση η ψυχοθεραπεία να μετατρέψει έναν έξυπνο και ανήσυχο άνθρωπο σε μετριότητα;
Δεν νομίζω ότι μπορεί να συμβεί κατι τέτοιο. Προσωπικά δεν το έχω διαπιστώσει σε καμμία περίπτωση. Ενας καλός ψυχοθεραπευτής βοηθά ένα πρόσωπο να εξερευνήσει τον εαυτό του και να αναπτύξει την προσωπική του δημιουργικότητα.

-Θεωρείτε ότι οι φίλοι του ατόμου μπορούν να αντικαταστήσουν το ρόλο του ψυχοθεραπευτή;
Η ψυχοθεραπεία είναι ένα είδος πρόβας για την πραγματική ζωή। Τελικός στόχος της σωστής θεραπείας είναι να βοηθήσει το άτομο να να δημιουργήσει εποικοδομητικές και ανθεκτικές στο χρόνο σχέσεις, πράγμα που αν συμβεί κάνει αυτομάτως την θεραπεία να μην είναι απαραίτητη. Από την προσωπική μου πείρα έχω διαπιστώσει πως είναι πολύ σπάνιο άνθρωποι με μεγάλο αριθμό στενών φίλων να έλθουν για ψυχοθεραπεία, εκτός και αν αντιμετωπίζουν μία απροσδόκητη κρίση.

Συνέντευξη στην Ελπίδα Πασαμιχάλη (Ποιείν)